Lojistikte Sürücü Krizi , Türkiye’nin Göz Ardı Ettiği En Büyük Risk
- 2 gün önce
- 2 dakikada okunur
Türkiye ihracatının %55’i karayolu taşımacılığı ile gerçekleşiyor. Avrupa’ya açılan her TIR, sadece yük değil aynı zamanda Türkiye ekonomisinin geleceğini taşıyor. Ancak gözden kaçan çok kritik bir sorun var. Şoför krizi.
Bugün sektör navlun fiyatlarını, yeşil mutabakatı, sınır kapılarındaki kuyrukları tartışıyor. Ama direksiyon başında oturacak insan olmazsa, bütün bu gündemlerin hiçbir anlamı kalmayacak.
Avrupa’daki Tablo
IRU (International Road Transport Union) verilerine göre Avrupa’da 400 binden fazla tır şoförü açığı bulunuyor.
Almanya’da şoför yaş ortalaması 51, İngiltere’de 55. Gençlerin bu mesleğe ilgisi hızla azalıyor.
Çözüm için Doğu Avrupa, Orta Asya ve Türkiye’den şoför transferi yapılmaya çalışılıyor.
Türkiye’de Durum
Türkiye’de tır şoförlerinin yaş ortalaması 46.
Gençler şoförlük mesleğini artık tercih etmiyor. Uzun yol, sosyal hayat zorlukları ve düşük gelir algısı caydırıcı.
TÜİK verilerine göre ehliyet sahipliği artsa da ticari şoförlük için gerekli SRC belgelerine başvurular son 5 yılda düşüş gösteriyor.
Pandemi döneminde çok sayıda şoför farklı sektörlere geçti ve geri dönmedi.
Risk Nerede?
İhracatın Yavaşlaması
Araç var ama direksiyon başında kimse yoksa, navlun yükselir ve teslimatlar gecikir.
Avrupa’ya Göç
Türkiye’de yetişmiş şoförler, daha yüksek ücretle Avrupa’ya kayıyor. Bu da içeride daha büyük açık yaratıyor.
Maliyet Artışı
Şoför arzı daraldıkça ücretler yükselecek, bu da ihracatçı firmaların maliyetlerine doğrudan yansıyacak.
Yeşil Mutabakat ve Dijital Takograf
Sürüş süreleri daha sıkı kontrol edilecek. Bu da daha fazla şoför ihtiyacı doğuracak.
Öneriler
Mesleki Eğitim Seferberliği
- Meslek liselerinde ve üniversitelerde lojistik sürücülük programları açılmalı.
- Yeni nesil şoförler için sadece direksiyon değil, dijital sistemler, güvenlik, yakıt verimliliği eğitimleri verilmeli.
Mesleğin İtibarını Yükseltmek
- Şoförlük sadece direksiyon sallamak değil, lojistik zincirin en kritik halkasıdır.
- Sigorta, sosyal haklar ve kariyer basamakları tanımlanmalı.
Teşvik ve Destekler
- Şoförlük eğitimlerine devlet desteği.
- Uzun yol şoförlerine vergi indirimi, yakıt teşviki veya sosyal yardımlar.
Dijitalleşme Ve Paylaşımlı Taşımacılık
- Araç paylaşımı, çift şoför sistemleri, platooning gibi modeller devreye alınmalı.
Kadın Şoförler için Fırsatlar
- Avrupa’da kadın şoför oranı %3. Türkiye’de ise %1’in altında.
- Kadınlara yönelik özel programlar ve teşvikler sektöre yeni insan kaynağı kazandırabilir.
Bugün Türkiye lojistiği için en az Yeşil Mutabakat kadar stratejik bir mesele var:.Şoför açığı. Eğer bugünden önlem alınmazsa, 5 yıl içinde araçlarımız olacak ama onları sürecek kimse bulamayacağız.
Bu kriz, sessizce büyüyen ama çözümü mümkün bir sorun. Doğru stratejiyle, gençleri ve kadınları sektöre kazandırarak, eğitim ve teşviklerle mesleği cazip hale getirerek Türkiye bu açığı fırsata çevirebilir.
Türkiye’nin lojistik geleceği, sadece yollar ve araçlarla değil, direksiyon başındaki insanla güvence altına alınabilir.
Yorumlar